Page 101 - Demo

#tarih 099Sultan%u2019%u0131n %u015feriata ayk%u0131r%u0131, keyf%u00ee bir i%u015f yapt%u0131%u011f%u0131na karar vererek k%u0131sasa, yani Sultan%u2019%u0131n ellerinin kesilmesine h%u00fckmeder. Dava, Sultan%u2019%u0131n mimara tazminat %u00f6demeye mahkum edilmesiyle sonu%u00e7lan%u0131r. Anlat%u0131, Sultan ile kad%u0131 aras%u0131nda ge%u00e7en ve adaletin %u00f6nemini vurgulayan diyalog ile sonlan%u0131r. Anakronik ve manip%u00fclatif bu anlat%u0131, sonu%u00e7ta, dikkatleri Osmanl%u0131 adalet sistemine %u00e7ekerek Sultan%u2019%u0131n hakkaniyetini y%u00fccelten bir k%u0131ssaya d%u00f6n%u00fc%u015f%u00fcr.Oysa Atik Sinan%u2019%u0131n %u00f6ld%u00fcr%u00fclmesi, Ayasofya%u2019y%u0131 alt etme konusundaki ba%u015far%u0131s%u0131zl%u0131%u011f%u0131 sebebiyle de%u011fildir. Fatih Camii%u2019nin in%u015fas%u0131 ve Atik Sinan%u2019%u0131n ak%u0131betine detayl%u0131 %u015fekilde yer veren Anonim Osmanl%u0131 Kroni%u011fi yazar%u0131na g%u00f6re, %u00f6ld%u00fcr%u00fclme nedeni in%u015fa s%u00fcrecinde, Sultan%u2019%u0131n %u015fantiyeyi denetlemekle g%u00f6revlendirdi%u011fi m%u00fcfetti%u015flerin acemilik, becerisizlik, aksakl%u0131k, israf ve yolsuzluk gibi iddialarla mimar%u0131 g%u00f6zden d%u00fc%u015f%u00fcrmesidir. %u00d6te yandan, 1766 y%u0131l%u0131nda ger%u00e7ekle%u015fen depremde t%u00fcm%u00fcyle y%u0131k%u0131lan caminin, str%u00fckt%u00fcrel problemlerinin hen%u00fcz in%u015fa edildi%u011fi d%u00f6nemde dahi kendini g%u00f6stermi%u015f olmas%u0131 muhtemel.T%u00fcrkiye%u2019de Mimar%u0131n Cezaland%u0131r%u0131lmas%u0131 MotifiT%u00fcrkiye%u2019de cezaland%u0131rma motifi yerel s%u00f6ylencelerde ayn%u0131 epizotlar e%u015fli%u011finde hayat bulur. Van%u2019da Ho%u015fap Kalesi mimar%u0131n%u0131n ellerinin kestirildi%u011fi, Safranbolu%u2019da Asmazlar Kona%u011f%u0131%u2019n%u0131n mimar%u0131n%u0131n kibirli ve ac%u0131mas%u0131z i%u015fvereni taraf%u0131ndan vurularak %u00f6ld%u00fcr%u00fcld%u00fc%u011f%u00fc, Yozgat%u2019ta %u00c7apano%u011flu Camii%u2019nin mimar%u0131n%u0131n daha g%u00fczelini yapmamas%u0131 i%u00e7in %u00c7apano%u011flu taraf%u0131ndan %u00f6ld%u00fcr%u00fclmek istendi%u011fi ancak bu durum kendine malum olunca minareden u%u00e7arak ka%u00e7t%u0131%u011f%u0131 anlat%u0131l%u0131r. A%u011fr%u0131%u2019n%u0131n Do%u011fubeyaz%u0131t il%u00e7esinde bulunan %u0130shak Pa%u015fa Saray%u0131%u2019na ili%u015fkin iki yerel efsanede de ayn%u0131 epizot i%u015flenir. Efsanelerden birinde yap%u0131m%u0131 %u00e7ok uzun s%u00fcren saray tamamlan%u0131r tamamlanmaz ba%u015f mimar ve ustalar%u0131n kollar%u0131 bu saraydan daha g%u00f6rkemlisinin yap%u0131lmas%u0131n%u0131 engellemek ad%u0131na Mahmud Pa%u015fa taraf%u0131ndan kestirilir.Timur%u2019dan Yak%u0131n Zaman Kuzey Kore%u2019yeMimar%u0131n Cezaland%u0131r%u0131lmas%u0131 Motifi%u00d6te yandan, mimar%u0131n h%u00fck%u00fcmdar%u0131n yap%u0131 konusundaki beklentilerini kar%u015f%u0131lamakta yetersiz kald%u0131%u011f%u0131 durumlarda ger%u00e7ekten de hayat%u0131ndan oldu%u011fu kimi %u00f6rnekler ya%u015fanm%u0131%u015ft%u0131r. S%u00f6zl%u00fc gelenek, Timur%u2019un (%u00f6. 1405), mimar%u0131n%u0131 e%u015fi Bibi Han%u0131m%u2019a duydu%u011fu gizli a%u015fktan dolay%u0131 duydu%u011fu k%u0131skan%u00e7l%u0131k y%u00fcz%u00fcnden %u00f6ld%u00fcrtt%u00fc%u011f%u00fc y%u00f6n%u00fcnde romantize eder ancak mimar Muhammed Celd%u2019in, Semerkand%u2019da in%u015fa etti%u011fi Bibi Han%u0131m%u2019%u0131n ad%u0131n%u0131 ta%u015f%u0131yan caminin yeterince b%u00fcy%u00fck ve y%u00fcksek olmad%u0131%u011f%u0131n%u0131 d%u00fc%u015f%u00fcnen Timur taraf%u0131ndan %u00f6ld%u00fcr%u00fcld%u00fc%u011f%u00fc, d%u00f6nemin kaynaklar%u0131nca belirtilir. Mimar%u0131 %u00f6ld%u00fcrten Timur, yap%u0131n%u0131n bir k%u0131sm%u0131n%u0131 y%u0131kt%u0131rarak daha y%u00fcksek %u015fekilde in%u015fa edilmesi emrini vermi%u015ftir. H%u00fck%u00fcmdar%u0131 memnun edemeyen mimar%u0131n cezaland%u0131r%u0131lmas%u0131na y%u00f6nelik son %u00f6rnek olduk%u00e7a g%u00fcnceldir. Kuzey Kore Resm%u00ee Haber Ajans%u0131 KCNA%u2019ya dayand%u0131r%u0131lan bir habere g%u00f6re, Kas%u0131m 2014%u2019te ba%u015fkent Pyongyang%u2019da in%u015fas%u0131 devam eden havaliman%u0131 %u015fantiyesini ziyaret eden devlet ba%u015fkan%u0131 Kim JongUn, in%u015fa edilen terminali be%u011fenmeyerek tasar%u0131mc%u0131lar%u0131, partinin ulusal kimli%u011fini korumay%u0131 %u00f6nceleyen estetik anlay%u0131%u015f%u0131n%u0131 g%u00f6z ard%u0131 etmekle su%u00e7lam%u0131%u015ft%u0131. Eski model bir ba%u015fmimar olarak al%u0131mlanan Ma Won Chun%u2019un, geleneksel h%u00fck%u00fcmdar imgesini temsil eden Kim Jong-Un ile aras%u0131nda ge%u00e7enler sonras%u0131nda ortadan kaybolmas%u0131 uluslararas%u0131 medya ve mimarl%u0131k ortam%u0131nda, h%u00fck%u00fcmdar taraf%u0131ndan cezaland%u0131r%u0131lan mimar imgesine dayanan nostaljiden beslenen dramatik bir dedikoduya neden oldu. #KAYNAK%u00c7AEvliy%u00e2 %u00c7elebi b. Dervi%u015f Muhammed Z%u0131ll%u00ee, Evliya %u00c7elebi Seyahatnamesi Topkap%u0131 Saray%u0131 Ba%u011fdat 304 Yazmas%u0131n%u0131n Transkripsiyonu-Dizini, 1. Kitap, haz. Orhan %u015eaik G%u00f6kyay, Yap%u0131 Kredi Yay%u0131nlar%u0131, %u0130stanbul, 1996.Genceli Nizam%u00ee, Heft Peyker, %u00e7ev. Mehmed Emin Y%u00fcmni, haz. Aytekin Y%u0131ld%u0131z, B%u00fcy%u00fcyen Ay Yay%u0131nlar%u0131, %u0130stanbul, 2013.Keskin, Mustafa %u00c7a%u011fhan, %u201cAtik Sinan: Mitler ve Ger%u00e7ekler Aras%u0131nda Bir Osmanl%u0131 Mimar%u0131%u201d,METU Journal of Faculty of Architecture 39/2 (2022), s. 75-104.%u00d6zt%u00fcrk, Necdet (haz.), Anonim Osmanl%u0131 Kroni%u011fi (1299-1512), T%u00fcrk D%u00fcnyas%u0131 Ara%u015ft%u0131rmalar%u0131 Vakf%u0131, %u0130stanbul, 2000.Thompson, Stith, MotifIndex of Folk-Literature: A Classification of Narrative Elements in Folktales, Ballads, Fables, Medieval Romances, Exempla, Fabliaux, Jest-Books and Local Legends, Bloomington: Indiana University Press, 1966, W181.2.%u00a0Yerasimos, Stefanos, T%u00fcrk Metinlerinde Konstantiniye ve Ayasofya Efsaneleri, %u00e7ev. %u015eirin Tekeli, %u0130leti%u015fim Yay%u0131nlar%u0131, %u0130stanbul, 2010.1766 depreminden %u00f6nce Fatih Camii. (%u00c7izim: Francesco Scarella, 1686, %u00d6sterreichische Nationalbibliothek, Codex 8627.)