Page 55 - Demo

#tarih 053Yar%u0131%u015f%u0131 Kazanmak YetmezHippodromdaki u%u011fultular giderek artarken her tak%u0131m%u0131n seyircisi kendi olu%u015fturdu%u011fu koroyla tak%u0131m%u0131na destek olurdu. G%u00fcn%u00fcm%u00fczde, %u00fczerinde Alman %u00c7e%u015fmesi%u2019nin bulundu%u011fu nokta civar%u0131ndaki %u201cCarceres%u201dad%u0131 verilen start yerinden yar%u0131%u015f ba%u015flard%u0131. Ba%u015flang%u0131%u00e7 d%u00f6nemlerinde d%u00f6rt tak%u0131m oldu%u011fu i%u00e7in yar%u0131%u015fma d%u00f6rt araba aras%u0131nda yap%u0131l%u0131rken sonradan bu say%u0131 ikiye inecekti. Arabalar %u00f6nceleri arenada yedi tur atarken sonralar%u0131 kurallar%u0131n de%u011fi%u015fti%u011fi, %u0130bn bin Yahya%u2019n%u0131n anlatt%u0131klar%u0131ndan anla%u015f%u0131lmaktad%u0131r. Yar%u0131%u015f%u0131 kazanan i%u00e7in as%u0131l yar%u0131%u015f bundan sonra ba%u015flard%u0131 %u00e7%u00fcnk%u00fc kaybedenin arabas%u0131yla bir daha yar%u0131%u015fmak zorundayd%u0131. O zaman ger%u00e7ek zafer elde edilirdi. Yar%u0131%u015flar devam ederken aralarda sirk g%u00f6sterileri dedi%u011fimiz dans, pandomim, m%u00fczik ve akrobatik hareketlerle seyirciler e%u011flenirdi.Seyirciler, tuttuklar%u0131 tak%u0131mlara g%u00f6re otururdu. Ba%u015flang%u0131%u00e7ta d%u00f6rt kul%u00fcp vard%u0131: K%u0131rm%u0131z%u0131lar, Beyazlar, Maviler ve Ye%u015filler. %u0130mparator locas%u0131n%u0131n sa%u011f%u0131 ve solu, K%u0131rm%u0131z%u0131lar ve Beyazlar%u2019a ayr%u0131lm%u0131%u015ft%u0131. Di%u011fer t%u00fcm trib%u00fcnler Maviler ve Ye%u015filler i%u00e7indi. K%u0131rm%u0131z%u0131lar ve Beyazlar sonradan Mavi ve Ye%u015filler%u2019e kat%u0131l%u0131nca onlara ait trib%u00fcnler de Maviler ve Ye%u015filler aras%u0131nda payla%u015f%u0131ld%u0131. D%u00f6rt tak%u0131m, %u00e7o%u011funlukla kozmosun d%u00f6rt %u00f6gesiyle b%u00fct%u00fcnle%u015ftirilmi%u015fti. Ye%u015fil renk Aphrodite, bahar, toprak ve do%u011fu%u015fa i%u015faret etmekte; Mavi renk Uran%u00fcs, sonbahar ve denize; K%u0131rm%u0131z%u0131 renk Sava%u015f Tanr%u0131s%u0131 Mars, yaz ve ate%u015fe; Beyaz renk ise J%u00fcpiter, k%u0131%u015f ve g%u00f6ky%u00fcz%u00fcne i%u015faret etmekteydi. Yaln%u0131zca Yar%u0131%u015ftan %u0130baret De%u011fildi Her %u015eeyMaviler ve Ye%u015filler%u2026 Yaln%u0131zca birer yar%u0131%u015f kul%u00fcb%u00fc m%u00fcyd%u00fc? De%u011fillerdi. %u0130ki b%u00fcy%u00fck toplumsal birlikti. Sosyal hayat%u0131, derinden etkilemekteydiler. %u0130mparatorlu%u011fun %u00f6nde gelen %u015fehirlerinde de taraftar gruplar%u0131 vard%u0131. Ba%u015fta Roma olmak %u00fczere Antiokheia (Antakya), Aleksandropolis (%u0130skenderiye) ve Thessalonika (Selanik) gruplar%u0131n etkin oldu%u011fu yerlerdi. Bu gruplar, %u015fehir surlar%u0131n%u0131n in%u015fas%u0131nda ve %u015fehir savunmalar%u0131nda rol oynamaktayd%u0131. %u0130ki gruptan Maviler%u2019in ba%u015fkan%u0131, Roma aristokrasisinden gelen b%u00fcy%u00fck toprak sahibi insanlardan se%u00e7ilirdi. Ye%u015filler%u2019inki daha %u00e7ok zanaat veya ticaret erbab%u0131 olurdu. Ye%u015filler, %u0130sa Mesih%u2019in tek tabiatl%u0131 oldu%u011fu inanc%u0131na dayanan %u201cmonofizit%u201d ilkesini kabul ederken Maviler, Ortodoks g%u00f6r%u00fc%u015f%u00fcn temsilcisiydi. Do%u011fudaki eyaletlerin kaybedilip, salg%u0131nlar%u0131n ve asker%u00ee ba%u015far%u0131s%u0131zl%u0131klar%u0131n artmas%u0131yla ortaya %u00e7%u0131kan ekonomik krizlerle birlikte, 7. y%u00fczy%u0131ldan ba%u015flayarak gruplar%u0131n g%u00fcc%u00fc azalm%u0131%u015f, 10. y%u00fczy%u0131ldan itibaren neredeyse ortadan kalkm%u0131%u015ft%u0131. Seyrekle%u015fen araba yar%u0131%u015flar%u0131, 1204 y%u0131l%u0131ndaki Latin i%u015fgaliyle tarih sahnesinden tamamen %u00e7ekilmi%u015fti %u00e7%u00fcnk%u00fc Latinler hem hippodromu ya%u011fmalam%u0131%u015f hem de yerel gelenekleri %u00e7i%u011fnemi%u015fti. Dana sonras%u0131nda ise sphendone duvar%u0131ndan kalan s%u00fctunlar%u0131n baz%u0131lar%u0131 S%u00fcleymaniye Camii%u2019nin in%u015faat%u0131nda kullan%u0131l%u0131rken ta%u015flar%u0131 ise Topkap%u0131 Saray%u0131 ve %u0130brahim Pa%u015fa Saray%u0131%u2019n%u0131n in%u015faatlar%u0131nda kullan%u0131lacakt%u0131. Tarihin En %u00dcnl%u00fc Yar%u0131%u015f%u00e7%u0131s%u0131 Porphyrius%u2019un Hik%u00e2yesiT%u00fcm yar%u0131%u015flar%u0131n en %u00e7ok zafer kazanan%u0131 ve en %u00f6nemli araba yar%u0131%u015f%u00e7%u0131s%u0131 Porphyrius, %u0130mparator Anastasios d%u00f6neminde (491-518), Kuzey Afrika%u2019dan getirilerek e%u011fitilmi%u015fti. Porphyrius, zaman zaman Maviler, zaman zaman da Ye%u015filler ad%u0131na yar%u0131%u015fm%u0131%u015ft%u0131r. Bu y%u00fczden ad%u0131na an%u0131t-heykeller dikilerek zaferleri ta%u00e7land%u0131r%u0131lm%u0131%u015ft%u0131r. Porphyrius kadar %u00f6nem ta%u015f%u0131yan di%u011fer bir yar%u0131%u015fmac%u0131 da Thomas%u2019t%u0131r. Tahminlere g%u00f6re erken devirlerde, ba%u015far%u0131l%u0131 olan yar%u0131%u015f%u00e7%u0131lar ad%u0131na pek %u00e7ok an%u0131t dikilmi%u015ftir; ancak bunlar ya yok olmu%u015f ya da hen%u00fcz ortaya %u00e7%u0131kar%u0131lamam%u0131%u015ft%u0131r. %u0130stanbul Arkeoloji M%u00fczeleri%u2019nde sergilenen ve %u00fcnl%u00fc yar%u0131%u015f%u00e7%u0131 Porphyrius%u2019a ait olan iki heykel kaidesi, Iustinianus d%u00f6neminden kalmad%u0131r (527-561). Ayr%u0131ca, Iustinianus zaman%u0131nda Porphyrius i%u00e7in (kentin farkl%u0131 yerlerinde olmal%u0131) yedi heykelin dikildi%u011fi, bunlardan be%u015finin tun%u00e7, birinin tun%u00e7-g%u00fcm%u00fc%u015f, di%u011ferinin de tun%u00e7-alt%u0131n ala%u015f%u0131m%u0131ndan oldu%u011fu bilinmektedir. Heykellerin tamam%u0131na yak%u0131n%u0131, Latin istilas%u0131 s%u0131ras%u0131nda tahrip edilmi%u015ftir. #KAYNAK%u00c7APorphyrog%u00e9nete, Constantin, Le livre des c%u00e9r%u00e9monies I. Commentaires, Paris, 1935.Dagron, Gilbert, Konstantinopolis Hipodromu, %u00e7ev. %u0130smail Yerguz, %u0130stanbul, 2014.Seidler, G.L., Bizans Siyasal D%u00fc%u015f%u00fcncesi, %u00e7ev. Mete Tun%u00e7ay, %u0130stanbul, 1997.Prokopios, Bizans%u2019%u0131n Gizli Tarihi, %u00e7ev. Orhan Duru, %u0130stanbul, 2008.Gelmi%u015f ge%u00e7mi%u015f en %u00f6nemli araba yar%u0131%u015f%u00e7%u0131s%u0131 Porphyrius ad%u0131na dikilen heykellerin kaideleri. (%u0130stanbul Arkeoloji M%u00fczeleri)