Page 65 - Demo

#tarih 063Bizans%u2019%u0131n Ejderhalar%u0131 %u0130lk ejderimiz XI. y%u00fczy%u0131lda Bizans%u2019%u0131 y%u0131pratan %u201csarazen%u201d (M%u00fcsl%u00fcman) ak%u0131nc%u0131lara kar%u015f%u0131 %u00fcretilen hayali bir kahraman%u0131n %u00f6yk%u00fcs%u00fcnde g%u00f6r%u00fcn%u00fcr. O d%u00f6nemde Bizans%u2019%u0131n s%u0131n%u0131r sava%u015f%u00e7%u0131lar%u0131 olan %u201cAkritai%u201d s%u0131n%u0131f%u0131, pek %u00e7ok halk destan%u0131n%u0131n ba%u015fkahraman%u0131yd%u0131. Bu %u00f6yk%u00fclerden en me%u015fhuru ise Digenes Akritas%u2019t%u0131r. (%u0130ki Soylu U%u00e7 Beyi; hik%u00e2yenin ana karakteri Basil, muhtemelen %u201cBasileus%u201d, Romen Diogenes%u2019ten esinlenilmi%u015ftir.) Basil%u2019in annesi Doukas, bir Arap Emiri olan Mousour taraf%u0131ndan esir al%u0131nan bir Bizans prensesidir. Basil%u2019in d%u00f6v%u00fc%u015ft%u00fc%u011f%u00fc rakiplerden biri ise tahmin edilece%u011fi %u00fczere bir %u201cdrakon%u201d yani ejderhad%u0131r. Bir halk kahraman%u0131 olan Basil%u2019in hik%u00e2yesi yer yer Aya Yorgi%u2019nin hik%u00e2yesi ile kar%u0131%u015f%u0131r. Basil%u2019in %u00f6yk%u00fcs%u00fcnde St. George ya da Aya Yorgi%u2019nin ejderle sava%u015f%u0131n%u0131n sek%u00fcler bir versiyonunu okuruz. Bu %u00f6yk%u00fcler%u201cArap Asilzadesi %u015e%u00f6valye%u201d tipi bak%u0131m%u0131ndan Battal Gazi %u00f6yk%u00fcleriyle de paraleldir.1Aziz ile kahraman%u0131 birle%u015ftiren bir ba%u015fka fig%u00fcr ise cephenin %u00f6b%u00fcr taraf%u0131nda, T%u00fcrkler aras%u0131ndad%u0131r. Balkan T%u00fcrkl%u00fc%u011f%u00fc%u2019n%u00fcn koruyucu azizi olan Sar%u0131 Salt%u0131k Sultan, Dobruca Tekfuru%u2019nun k%u0131z%u0131n%u0131 ejderhadan kurtar%u0131r, tahta k%u0131l%u0131c%u0131yla %u201cyedi ba%u015fl%u0131 ejder%u201di katleder, Dobruca halk%u0131n%u0131 bu suretle %u0130slam%u2019a davet eder. (Burada k%u00fc%u00e7%u00fck bir parantez a%u00e7al%u0131m ki %u201cyedi ba%u015fl%u0131 ejder%u201d tasavvuf literat%u00fcr%u00fcnde nefsin sembol%u00fcd%u00fcr.) Ejderhay%u0131 kimin ne %u015fekilde %u00f6ld%u00fcrd%u00fc%u011f%u00fc T%u00fcrk-Bizans m%u00fccadelesinin %u00f6nemli bir meselesi gibi g%u00f6r%u00fcnmektedir. %u0130ki tarafta da azizler ve kahramanlar ejderlerle sava%u015fmaktad%u0131r. Do%u011fu Roma, sadece ejder katletme yar%u0131%u015f%u0131nda de%u011fil sava%u015f meydan%u0131nda da T%u00fcrklerle m%u00fccadele ediyordu. Bu m%u00fccadeleyi y%u00fcr%u00fcten Do%u011fu Romal%u0131 askerlerin aras%u0131nda ha%u00e7 sembol%u00fc kadar ejderhalar da muteberdi. Roma ordusunun bir birimi olan %u201ckohort%u201dlar%u0131n sembol%u00fc %u201cdraconarius%u201dtu. Her lejyoner kohortunun %u00f6n%u00fcnde ejder ba%u015fl%u0131 bir %u201cstandart%u201d ta%u015f%u0131yan bir s%u00fcvari y%u00fcr%u00fcrd%u00fc. Zamanla ejderler seyrekle%u015fip yerini %u201clabarum%u201da yani Hristos%u2019un [Mesih] sembol%u00fc olan %u201cXP%u201d %u015fekline ve daha sonralar%u0131 ha%u00e7 sembol%u00fc ve di%u011fer armalara b%u0131rakm%u0131%u015fsa da %u201cdraconarius%u201d ismi kullan%u0131lagelmi%u015f, ejderha imgesi ise 14. y%u00fczy%u0131la kadar ya%u015famaya devam etmi%u015ftir.2%u00dc%u00e7 Ba%u015fl%u0131 Ejderha: Y%u0131lanl%u0131 S%u00fctunEjderha ile y%u0131lan s%u0131kl%u0131kla i%u00e7 i%u00e7e ge%u00e7mi%u015f fig%u00fcrlerdir. Ejderhalara y%u0131lan dendi%u011fi gibi, b%u00fcy%u00fck y%u0131lanlar da zaman zaman ejderha olarak isimlendirilmi%u015ftir. Nitekim Orta Do%u011fu mitlerindeki ejderler ekseriyetle y%u0131land%u0131r. %u0130stanbul%u2019un kalbinde bulunan %u201cY%u0131lanl%u0131 S%u00fctun%u201d, %u00fc%u00e7 ba%u015fl%u0131 ejderden ba%u015fka bir %u015fey de%u011fildir. Bug%u00fcn ejder ba%u015flar%u0131 d%u00fc%u015ft%u00fc%u011f%u00fcnden %u201cburmal%u0131 s%u00fctun%u201d h%u00e2linde kalan bu yap%u0131, bir zamanlar Delfi Tap%u0131na%u011f%u0131%u2019ndaki Apollo mabedinin kar%u015f%u0131s%u0131nda bulunuyor, Apollon taraf%u0131ndan %u00f6ld%u00fcr%u00fclen %u00fc%u00e7 ba%u015fl%u0131 ejderi temsil ediyordu. Bu bronz eser, bir araya gelerek koca Pers %u0130mparatorlu%u011fu%u2019nu yenmeyi ba%u015faran Yunanlar%u0131n ortak hat%u0131ras%u0131yd%u0131. %u0130mparator Konstantin%u2019in bu heykeli yeni kurdu%u011fu %u015fehre naklettirdi%u011fi, yeni %u015fehrinde ha%u015ferat olmamas%u0131 hususunda hassas oldu%u011fu ve bu heykelin de asl%u0131nda y%u0131lan ba%u015fta olmak %u00fczere her t%u00fcr ha%u015ferata engel olan bir t%u0131ls%u0131m oldu%u011fu kabul edilir. %u201cejderha ile y%u0131lan s%u0131kl%u0131kla i%u00e7 i%u00e7e ge%u00e7mi%u015f fig%u00fcrlerdir. ejderhalara y%u0131lan dendi%u011fi gibi, b%u00fcy%u00fck y%u0131lanlar da zaman zaman ejderha olarak isimlendirilmi%u015ftir. nitekim orta do%u011fu mitlerindeki ejderler ekseriyetle y%u0131land%u0131r.%u201dSultanahmet Meydan%u0131'ndaki Y%u0131lanl%u0131 S%u00fctun.Bronzdan yap%u0131lm%u0131%u015f Roma ejderha ba%u015f%u0131. MS 2.- 3. y%u00fczy%u0131llarda Roma s%u00fcvarilerinin sanca%u011f%u0131n%u0131 s%u00fcsl%u00fcyordu.