Page 70 - Demo

068 #tarihusul%u00fcnce g%u00f6m%u00fclmedi%u011fi i%u00e7in hortlad%u0131%u011f%u0131 zira ya%u015farken hastalanarak %u00f6l%u00fcm%u00fcyle geri d%u00f6nece%u011fine inan%u0131ld%u0131%u011f%u0131 %u00f6ne s%u00fcr%u00fclse de bu sebepler efsanede a%u00e7%u0131klanm%u0131yor. Ancak %u201cAlilovi%u00e7%u201d yani %u201cHalilovi%u00e7%u201d, %u201cHalilo%u011flu%u201d san%u0131n%u0131 ta%u015f%u0131mas%u0131na bakarsak olas%u0131 kimli%u011fi bize hortlakl%u0131k atfedilmesine dair bir ipucu verebilir. K%u00f6klerinden bahsedilmese de san%u0131ndan hareketle en az%u0131ndan ailesinin M%u00fcsl%u00fcman olmas%u0131 yahut kendinin eskiden M%u00fcsl%u00fcman olmas%u0131, Balkan folklorunda dinden %u00e7%u0131kan yahut dine ayk%u0131r%u0131 hareket eden ki%u015filerin vampir olup hortlad%u0131%u011f%u0131na dair eski bat%u0131l inan%u0131%u015flar%u0131 akla getiriyor. Nitekim Cemal Kafadar%u2019%u0131n 2022%u2019de yay%u0131mlanan %u201cVampire Trouble is More Serious Than the Mighty Plague%u201d adl%u0131 Osmanl%u0131 vampir histerileri ile ilgili makalesinde de belirtti%u011fi %u00fczere, din%u00ee ve mill%u00ee s%u0131n%u0131rlar%u0131n s%u0131kl%u0131kla de%u011fi%u015fti%u011fi Balkan co%u011frafyas%u0131nda neden bu denli yo%u011funla%u015fmaya ba%u015flad%u0131%u011f%u0131na dair %u00e7%u0131kar%u0131mlar%u0131n%u0131 da peki%u015ftiriyor. H%u0131rvat folklorunda ve kendisinin bahsinin ge%u00e7ti%u011fi kay%u0131tlarda Grando, %u201c%u0161trigon%u201d (%u015f%u0131trigon) veya %u201c%u0161trigun%u201d olarak tan%u0131mlan%u0131yor ki Rumenlerin me%u015fhur vampir motifi %u201cstrigoi%u201d ile Arnavutlar%u0131n hem cad%u0131 hem de vampir %u00f6zelli%u011fi g%u00f6steren %u201cshtriga%u201d (%u015f%u0131triga) adl%u0131 motifini, Venedik civar%u0131nda da %u201cStregon%u201d ad%u0131 verilen b%u00fcy%u00fcc%u00fc-cad%u0131 motifini hat%u0131rlat%u0131yor. Farkl%u0131 b%u00f6lgeler s%u00f6z konusu olsa da hepsi Latince kocakar%u0131 ve kanatl%u0131 hayvan %u015feklinde tasvir edilen korkun%u00e7 cad%u0131 anlam%u0131na gelen %u201cstryx%u201d tabirine dayan%u0131yor. Her %u015fey Jure Grando Alilovi%u00e7%u2019in ikiz %u00e7ocuklar%u0131na hamile kar%u0131s%u0131 Ivana%u2019y%u0131 dul b%u0131rak%u0131p esrarengiz bir hastal%u0131k sebebiyle %u00f6lmesiyle ba%u015fl%u0131yor...Gece %u00c7%u00f6k%u00fcnce Kringa%u2019da Deh%u015fet Ba%u015fl%u0131yor!Efsaneye g%u00f6re Jure Grando %u00f6l%u00fcm%u00fcnden 16 y%u0131l sonra hortlayarak k%u00f6y%u00fcne deh%u015fet sa%u00e7maya ba%u015fl%u0131yor. Grando%u2019nun k%u0131z%u0131 Ana ile o%u011flu Nikola Alilovi%u00e7, babalar%u0131n%u0131n hortlamas%u0131na dair s%u00f6ylentiler %u00e7%u0131k%u0131nca gen%u00e7 ya%u015fta Istria%u2019dan ka%u00e7arak %u0130talya%u2019n%u0131n Volterra b%u00f6lgesine yerle%u015fmek zorunda kal%u0131yor. Anlat%u0131lanlara g%u00f6re 16 y%u0131l %u00f6nce (1656%u2019da) Jure%u2019u defnetmi%u015f olan Rahip Giorgio, geceleri birilerinin k%u00f6ydeki evlerin kap%u0131lar%u0131n%u0131 %u00e7ald%u0131%u011f%u0131n%u0131, kap%u0131s%u0131 %u00e7al%u0131nan ki%u015finin de birka%u00e7 g%u00fcn i%u00e7erisinde %u00f6ld%u00fc%u011f%u00fcn%u00fc ke%u015ffediyor ki bu motif Ebussuud Efendi%u2019nin hortlak fetvas%u0131n%u0131 da an%u0131msat%u0131yor. Valvasor%u2019un aktard%u0131%u011f%u0131na g%u00f6re %u00f6len yedinci ki%u015fi Rahip Giorgio%u2019nun evinden ge%u00e7 bir vakitte ayr%u0131ld%u0131%u011f%u0131 i%u00e7in gece dola%u015fan Jure Grando%u2019yla kar%u015f%u0131la%u015f%u0131yor. Deh%u015fetli olaylar Jure%u2019un geceleri dul e%u015fi Ivana%u2019n%u0131n yatak odas%u0131nda g%u00f6r%u00fcnerek ona musallat olmas%u0131yla devam ediyor. Ivana%u2019n%u0131n %u015fik%u00e2yeti %u00fczerine eve gelip n%u00f6bet tutan Rahip Giorgio%u2019nun, gece %u00e7%u00f6kt%u00fc%u011f%u00fcnde kar%u015f%u0131s%u0131nda bizzat kendisinin y%u0131llar %u00f6nce defnetti%u011fi Jure Grando%u2019yu %u201cY%u00fcz%u00fcnde g%u00fcl%u00fcmseme ve nefes nefese kalm%u0131%u015f%u00e7as%u0131na solur vaziyette%u201d g%u00f6rd%u00fc%u011f%u00fc ifade ediliyor. Rahip Giorgio%u2019nun vampirle y%u00fcz y%u00fcze geldi%u011finde %u00f6n%u00fcnde bir ha%u00e7 tuttu%u011fu ve %u201c%u0130sa Mesih%u2019e bak vampir! Bize i%u015fkence etmeyi b%u0131rak!%u201d diye hayk%u0131rd%u0131%u011f%u0131, b%u00f6ylece ka%u00e7mas%u0131n%u0131 sa%u011flad%u0131%u011f%u0131 rivayet ediliyor. Vampir Jure Grando%u2019nun Mezar%u0131 Kaz%u0131l%u0131nca%u2026Valvasor%u2019un yazd%u0131%u011f%u0131na g%u00f6re s%u00f6ylentiler ayyuka %u00e7%u0131k%u0131nca Pazin %u017eupan%u0131 (jupan) yani b%u00f6lge valisi Miho Radetic%ue009 bizzat harekete ge%u00e7iyor, yan%u0131na dokuz ki%u015fi al%u0131yor: Stipan Mila%u0161ic%ue009, Matej Hrvatin, Nikola Macina, Jure Macina, Juraj %u017du%u017eic%ue009, Martin Udovic%ue009, Nikola Kraj%u0161a, Lupoglava%u2019dan Pavlin (Pauline, Aziz Paul Tarikat%u0131) ke%u015fi%u015fleri Peder Juraj ve Nikola Nyena. Avc%u0131lar, gece vakti ha%u00e7lar, fenerler ve al%u0131%u00e7 a%u011fac%u0131ndan kaz%u0131klarla %u201cefsaneye g%u00f6re jure grando %u00f6l%u00fcm%u00fcnden 16 y%u0131l sonra hortlayarak k%u00f6y%u00fcne deh%u015fet sa%u00e7maya ba%u015fl%u0131yor. grando%u2019nun k%u0131z%u0131 ana ile o%u011flu nikola alilovi%u00e7, babalar%u0131n%u0131n hortlamas%u0131na dair s%u00f6ylentiler %u00e7%u0131k%u0131nca gen%u00e7 ya%u015fta %u0131stria%u2019dan ka%u00e7arak italya%u2019n%u0131n volterra b%u00f6lgesine yerle%u015fmek zorunda kal%u0131yor.%u201dKringa%u2019daki vampir histerisini kayda ge%u00e7iren Karniolal%u0131 soylu ve polimat Johann Weikhard von Valvasor. KAYNAK: PORTRAIT INDEX