Page 13 - Demo

#tarih 011Arkeolojik kaz%u0131larda sadece bir kad%u0131n fig%u00fcr%u00fcne rastlanm%u0131%u015f vaziyette. Buna mukabil Karahantepe gibi yerlerdeyse insan fig%u00fcrleri %u00f6n plana %u00e7%u0131k%u0131yor. G%u00f6beklitepe%u2019deki hayvanlar%u0131n %u00e7o%u011funun ya sald%u0131rma ya da koruma pozisyonunda oldu%u011fu g%u00f6z %u00f6n%u00fcnde bulundurularak kimileri bu totemlerin koruyucu rolde oldu%u011funu iddia ediyor. Kimileri benzer topluluklarda oldu%u011fu gibi bu hayvanlar%u0131n animistik bir i%u015flevi oldu%u011funu, insanlar ve hayvanlar %u00e2leminde bir t%u00fcr el%u00e7i g%u00f6revini sembolize etti%u011fini s%u00f6yl%u00fcyor. G%u00f6beklitepe%u2019deki hayvanlar%u0131n daha sonra G%u0131lgam%u0131%u015f Destan%u0131%u2019nda kar%u015f%u0131m%u0131za %u00e7%u0131kan %u201cG%u00f6klerin Bo%u011fas%u0131%u201d gibi astrofizikte %u201cBo%u011fa%u201d %u00e7a%u011f%u0131ndan bir sonraki %u00e7a%u011fa ge%u00e7i%u015fi temsil eden mitoslara g%u00f6nderme yapan, Mezopotamya%u2019da s%u0131k%u00e7a g%u00f6rd%u00fc%u011f%u00fcm%u00fcz mitolojik varl%u0131klar olabilece%u011fine dair de bir s%u00f6ylence var.5 Bu anlamda ba%u015fka medeniyetlerle paralellik kurmak tehlikeli ama cezbedici. Bir Yezd kentindeki Sessizlik Kulesi%u2019ne ya da %u00e7ok daha yeni olan %u0130nkalar%u0131n Machu Picchu%u2019suna gidenler oradaki yerel halk%u0131n t%u0131pk%u0131 G%u00f6beklitepe%u2019deki gibi g%u00f6ksel cenaze yapt%u0131klar%u0131n%u0131 %u00f6%u011frenir. G%u00f6ksel cenaze dedi%u011fimiz, naa%u015flar%u0131n y%u00fcksek bir tepeye akbabalar%u0131n temizlemesi i%u00e7in b%u0131rak%u0131lmas%u0131ndan ibarettir. Akbabalar ise pek %u00e7ok toplumda oldu%u011fu gibi kuvvetle muhtemel ki G%u00f6beklitepe%u2019de de bir t%u00fcr %u201cpsychopomp%u201d ya da ruhsal rehber olarak ruhu bir boyuttan di%u011ferine ta%u015f%u0131yan hayvan niteli%u011findedir. %u0130%u015fin bir ba%u015fka ilgin%u00e7 boyutu, yap%u0131lan bilimsel deneyler, akbaban%u0131n sindirim sisteminde her t%u00fcr hastal%u0131k ve veban%u0131n yok olup akbaba le%u015finde kalmamas%u0131, o y%u00fczden de vebal%u0131 birini yiyen akbaba %u00f6lse bile hastal%u0131klar%u0131n toprak ve su yoluyla devam%u0131n%u0131n sa%u011flanmad%u0131%u011f%u0131 kan%u0131tlanm%u0131%u015f. Eskilerin bir bildi%u011fi varm%u0131%u015f demek! Pek %u00e7ok kadim toplumda oldu%u011fu gibi G%u00f6beklitepe ve Urfa%u2019daki di%u011fer kaz%u0131larda akbabalar%u0131n bu kadar %u00f6n plana %u00e7%u0131kmas%u0131 manidar. Bu ku%u015flar%u0131n %u00f6l%u00fcm k%u00fclt%u00fcyle ve %u00f6l%u00fcmden sonra ya%u015famla alakadar oldu%u011fu ilk akla gelen varsay%u0131m. Fakat bir teoriye g%u00f6re G%u00f6beklitepe%u2019de bulunan %u201cAkbaba S%u00fctunu%u201dnun g%u00f6ksel bir olaya g%u00f6nderme yapt%u0131%u011f%u0131 s%u00f6yleniyor. Bug%u00fcn biliniyor ki M%u00d6 10950 y%u0131llar%u0131nda d%u00fcnyam%u0131za %u00e7arpan bir kuyruklu y%u0131ld%u0131zdan dolay%u0131 gezegenin iklimsel ko%u015fulu k%u00f6t%u00fcle%u015fmi%u015f; bundan dolay%u0131 hem ya%u015famsal hem k%u00fclt%u00fcrel anlamda b%u00fcy%u00fck de%u011fi%u015fiklikler ya%u015fanm%u0131%u015f. H%u00e2liyle G%u00f6beklitepe de nasibini alm%u0131%u015f, Neolitik insanlar%u0131n bilerek isteyerek G%u00f6beklitepe%u2019yi kapat%u0131p terk etti%u011fini iddia edenler bu iklimsel felaketlerle ili%u015fkilendiriyor.6 Yeni kaz%u0131larla a%u00e7%u0131lan farkl%u0131 katmanlar bizlere s%u00fcrekli yeni bulgular sunduk%u00e7a bu hipotezler yasaya d%u00f6n%u00fc%u015fecek ama o ana kadar dedektiflik yap%u0131p spek%u00fclatif teoriler %u00f6ne s%u00fcrmek zorunda kal%u0131n%u0131yor. Her Kaz%u0131yla Yeni Bilgiler Ortaya %u00c7%u0131k%u0131yorKonu G%u00f6beklitepe olunca en basit bulgu bile onlarca yeni soruyu beraberinde getiriyor. Ama her sene ortalama iki ay yap%u0131labilen kaz%u0131lar yepyeni bilgileri de do%u011furuyor. Tar%u0131m toplumuna ge%u00e7meden %u00f6nce avc%u0131 toplay%u0131c%u0131 gruplar%u0131n tonlarca a%u011f%u0131rl%u0131ktaki yekpare kayalar%u0131 %u00e7%u0131kart%u0131p, ta%u015f%u0131y%u0131p, dizme yetisiyle birlikte m%u00fcthi%u015f bir sanatsal anlat%u0131m kapasitesine sahip olduklar%u0131n%u0131 g%u00f6r%u00fcyoruz. %u00d6n%u00fcm%u00fczdeki y%u0131llarda Urfa%u2019daki di%u011fer kaz%u0131lardaki ke%u015fifler puzzle%u2019%u0131n di%u011fer par%u00e7alar%u0131n%u0131 birle%u015ftirdi%u011finde Neolitik Anadolu%u2019ya dair %u00e7ok daha net bir resim olu%u015faca%u011f%u0131na inan%u0131yorum. Tarih G%u00f6beklitepe ile de%u011fi%u015fti, s%u0131f%u0131r noktas%u0131na inildi. Bundan sonras%u0131 medeniyet tarihinde insaniyetin hik%u00e2yesini daha da netle%u015ftirecek. Toplum, sanat ve ruhani meselelerin aras%u0131ndaki noktalar%u0131n nas%u0131l birle%u015ftirildi%u011fini belgeleriyle konu%u015fuyor olaca%u011f%u0131z. Arkeoloji biliminin en heyecan verici bulgular%u0131n%u0131n memleketimizde ortaya %u00e7%u0131kar%u0131l%u0131yor olmas%u0131 b%u00fcy%u00fck bir %u015fans, bunu destekleyen ve yakinen izleyen herkes bu devrimin par%u00e7as%u0131 olabilir. H%u00e2l%u00e2 gitmeyenleriniz varsa da hadi Urfa%u2019ya! #D%u0130PNOTLAR1 Ali Akdamar, G%u00f6beklitepe: %u0130nsanl%u0131k Tarihinin en %u00d6nemli Arkeolojik Ke%u015fiflerinden Biri, Anadolu K%u00fclt%u00fcrel Giri%u015fimcilik.2 Andrew Curry, %u201cG%u00f6beklitepe%u2019deki son ke%u015fifler ne anlama geliyor?,%u201d BBC Travel, 20 A%u011fustos 2020, G%u00fcncelleme 20 Temmuz 2023.3 Andrew Curry, %u201cSeeking the Roots of Ritual,%u201d Science, 18 Ocak 2008, Vol. 319, Issue 5861, s. 278-280.4 G%u00f6ktu%u011f Halis, G%u00f6beklitepe Sembolizmi: Ta%u015f %u00c7a%u011f%u0131%u2019ndan Bug%u00fcne Uzanan Anlamlar%u0131n Analizi, A7 Kitap, 2022, s. 59.5 Klaus Schmidt, G%u00f6bekli Tepe: En Eski Tap%u0131na%u011f%u0131 Yapanlar, Arkeoloji ve Sanat Yay%u0131nlar%u0131, 2007, s. 223.6 Bob Yirka, %u201cAncient stone pillars offer clues of comet strike that changed human history,%u201d Phys.org, April 24, 2017.S%u00fctunlar%u0131n %u00fczerine i%u015flenmi%u015f hayvan r%u00f6lyefleri%u2026