Page 16 - Demo

014 #tarihBu metinler Roma devletini ve uygarl%u0131%u011f%u0131n%u0131 y%u00fcceltmeyi ama%u00e7l%u0131yordu. Bu durumda tarihsel olaylar%u0131n s%u0131k%u00e7a %u00e7arp%u0131t%u0131lmas%u0131 da ka%u00e7%u0131n%u0131lmazd%u0131. Roma tarih yaz%u0131c%u0131l%u0131%u011f%u0131 mill%u00eedir. Bu a%u00e7%u0131dan Hellen tarih yaz%u0131c%u0131l%u0131%u011f%u0131ndan ayr%u0131l%u0131r. Hellen tarih%u00e7ilerin aksine, Romal%u0131 tarih%u00e7iler do%u011frudan devlet, k%u00fclt%u00fcr ve halk olarak Roma%u2019n%u0131n tarihini yazm%u0131%u015flard%u0131r.Osmanl%u0131%u2019n%u0131n Vakan%u00fcvislerinden Cumhuriyet%u2019e%u2026Ayn%u0131 denemeyi Osmanl%u0131 vakan%u00fcvisleri i%u00e7in de yapabilirsiniz. Resm%u00ee g%u00f6revli devlet tarih%u00e7ileri uzun bir liste olu%u015fturur. %u00d6rne%u011fin Kanuni Sultan S%u00fcleyman%u2019%u0131 Irak Seferi%u2019nde takip edip %u201cBey%u00e2n-%u0131 Men%u00e2zil-i Sefer-i Ir%u00e2keyn%u201di yazan Matrak%u00e7%u0131 Nasuh sanki farkl%u0131 bir %u015fey mi yapm%u0131%u015ft%u0131r. Divan-%u0131 H%u00fcmayun%u2019a ba%u011fl%u0131 ilk resm%u00ee tarih%u00e7i Mustafa Naima%u2019dan sonuncusu olan Abdurrahman %u015eeref%u2019e kadar Osmanl%u0131%u2019n%u0131n da devlet tarih%u00e7ileri vard%u0131. T%u00e2r%u00eeh-i Na%u00eem%u00e2, 17. y%u00fczy%u0131l Osmanl%u0131%u2019s%u0131n%u0131 anlatan temel eserdir. Anla%u015f%u0131lan, g%u00fc%u00e7l%u00fcler kendi tarihlerini kendileri yazd%u0131r%u0131yordu. Erken Cumhuriyet%u2019in resm%u00ee tarih%u00e7ilerinden Afet %u0130nan%u2019%u0131 da anmak gerekir. Bir tarih%u00e7iden %u00e7ok bir ideolog oldu%u011fu g%u00f6r%u00fclen %u0130nan %u201cT%u00fcrk Tarih Tezi%u201dnin yazar%u0131 olmu%u015ftur. Cumhuriyet d%u00f6nemi i%u00e7in en ba%u015fta Halil %u0130nalc%u0131k an%u0131lmal%u0131d%u0131r. Bilimsel tarih%u00e7ilik i%u00e7in ilk akla gelen duayendir.K%u00f6k%u00fcn%u00fc eski Yunancadan alan %u201chistoria%u201dn%u0131n anlam%u0131n%u0131n %u201c%u00f6%u011frenme, soru%u015fturma, ara%u015ft%u0131rma yoluyla elde edilen bilgi; anlat%u0131, hik%u00e2ye, kay%u0131t, ge%u00e7mi%u015fteki olaylar%u0131n anlat%u0131m%u0131%u201d olmas%u0131na ba%u011fl%u0131 olarak modern tarih%u00e7iler %u201cger%u00e7ek%u201di anlama pe%u015finde ara%u015ft%u0131rmalar yapmaktad%u0131r. Biraz da eurosentrik bilim ba%u015flang%u0131%u00e7lar%u0131ndaki politik ama%u00e7larla ili%u015fkili olarak %u00f6zellikle 3. D%u00fcnya %u00fclkelerinin Avrupa taraf%u0131ndan yaz%u0131lm%u0131%u015f erken tarihinin yan%u0131lt%u0131c%u0131 ve tarafgir olabildi%u011fini unutmamak gerekir. %u0130nalc%u0131k, %u201cBen Avrupa tarihine inanmam, Avrupa tarihi bizim tarihimizi tahrip etmi%u015ftir, benim b%u00fct%u00fcn hayat%u0131m bu tahrifat%u0131 d%u00fczeltmekle ge%u00e7ti.%u201d der. Ger%u00e7e%u011fi %u00e7arp%u0131t%u0131p saklayan bu risklere dinin tarihi kullan%u0131m%u0131 ve ge%u00e7mi%u015f miras%u0131 sahiplenmek gibi mill%u00ee ama%u00e7lar da eklenince iyice karma%u015f%u0131kla%u015f%u0131r; herkes kendine g%u00f6re bir tarih yaratmaya u%u011fra%u015f%u0131r. Asl%u0131nda bu durum %u00fclkeler ve insanlarla ilgili her konu i%u00e7in tarihin belirleyici g%u00fcc%u00fcn%u00fcn varl%u0131%u011f%u0131ndan kaynaklanmaktad%u0131r. 20. y%u00fczy%u0131l%u0131n en %u00f6nemli tarih%u00e7ilerinden Marc Bloch%u2019a g%u00f6re, %u201cTarih%u00ee belgeler tarafl%u0131 yaz%u0131lm%u0131%u015f metinler oldu%u011fu i%u00e7in t%u00fcr%u00fc ne olursa olsun %u00e7ok dikkatli incelenmelidir%u2026%u201d. Siyasi tarih yaz%u0131m%u0131na kar%u015f%u0131 olan Bloch, 1940%u2019ta Naziler taraf%u0131ndan kur%u015funa dizilir.Eskiye Gittik%u00e7e Azalan %u0130zler ve %u00c7o%u011falan Karanl%u0131klar Tarih%u00e7inin riski hep y%u00fcksektir. Belgeler eskiye gittik%u00e7e bu risk artar. Benzer riskler arkeoloji i%u00e7in de varsa da tarih%u00e7ilerin yorum riskleri arkeolojide k%u0131smen azal%u0131r. %u00c7%u00fcnk%u00fc arkeolojinin yorumlar%u0131 -%u00e7arp%u0131tma yoksado%u011frudan hayatta yer alm%u0131%u015f somut objelere dayan%u0131r. Burada da objeleri anlama/yorumlama riskleri devreye girer. Objelerin terc%u00fcmanl%u0131%u011f%u0131n%u0131 yapan arkeoloji bu terc%u00fcme %u00e7abas%u0131nda objenin dilini anlad%u0131%u011f%u0131 kadar ya da objenin konu%u015fmas%u0131n%u0131n i%u00e7eri%u011fi ve yeterlili%u011fi kadar ge%u00e7mi%u015fi anlayacakt%u0131r. Bu %u00e7abada temel heves %u00f6lm%u00fc%u015f bitmi%u015f toplumlar%u0131n k%u00fclt%u00fcrlerini ve dolay%u0131s%u0131yla nesnelerin ta%u015f%u0131d%u0131%u011f%u0131 haf%u0131za yard%u0131m%u0131yla k%u00fclt%u00fcr%u00fc yaratan insan%u0131 anlamakt%u0131r. Renan, %u201c%u0130nsanl%u0131%u011f%u0131n ara%u015ft%u0131rmaya de%u011fer yan%u0131n%u0131n k%u00f6kenleri oldu%u011funu%u201d s%u00f6yler. Herkes merak eder ge%u00e7mi%u015fini. Ve hep daha %u00f6nceye gitmek Mustafa Naima grav%u00fcr%u00fc. Osmanl%u0131 devlet tarih%u00e7isi, T%u00e2r%u00eeh-i Na%u00eem%u00e2 yazar%u0131.Afet %u0130nan, Mustafa Kemal Atat%u00fcrk ve %u0130smet %u0130n%u00f6n%u00fc ile birlikte %u00dc%u00e7%u00fcnc%u00fc Dil Kurultay%u0131%u2019nda, 1936.